آداب و رسوم جالب مردم چهاربرج در عید قربان

عید قربان عید مشترک مسلمانان جهان و عید شکران نعمت و اخلاص بندگی به گونه بسیار عجیبی با فرهنگ، باورها و آداب و رسوم مردم ترک در آذربایجان عجین شده است. شاید کمتر عید مذهبی را بتوان پیدا کرد که مانند عید قربان وارد فرهنگ بومی و فولکلور مردم آذربایجان شده و خود به تولید آداب و سنن جدید بر اساس باورهای بومی این مردم گردد.

در زیر به چند مورد از این باورها و آداب و رسوم اشاره می‌کنیم که هنوز هم در میان مردم چهاربرج وجود دارند.

آداب مخصوص قربانی کردن:

شب عید قربان، قربانی را که معمولا گوسفندی نر می‌باشد برای قربانی کردن آماده می‌کنند. این کار آداب خاصی دارد. قبل از هر چیز گوسفند را آب و علوفه می‌دهند. سپس بر چشمان آن سرمه می‌زنند و آینه‌ای کوچک را از گردن آن آویزان می‌کنند. اگر پیشانی گوسفند سفید (قاشقا) باشد بر آن حنا (خینا) نیز می‌زنند؛ سپس یک حبه قند یا نبات را بر دهان گوسفند می‌گذارند و دعا می‌کنند که خداوند قربانی‌شان را قبول کند.

دعای چاقو (پیچاق دوعاسی):

چاقویی که به وسیله آن گوسفند را قربانی خواهند نمود بایستی که با دعایی مخصوص تطهیر شود؛ برای این کار بزرگ خانواده چاقو را جلوی دستان خود گرفته و از قران کریم و یا دیگر ادعیه مقدس بر آن دعا می‌خواند و سپس گوسفند را قربانی می‌کند.

گذاشتن آینه و چاقو بر روی گوشت قربانی شده:

این هم یکی دیگر از باورهای جالب مردم چهاربرج در عید قربان است. بدین صورت که گوشت قربانی را در یک سینی بزرگی می‌ریزند و جلوی آن یک عدد آینه و چاقو قرار می‌دهند. این رسم یکی از رسومات آیینی مردم تُرک است که از دیرباز در بین انواع باورها و آیین‌های فولکلوریک این مردم وجود داشته است.

آینه (گوزگو) نماد خوشبختی، عشق، شادی و سرور و خیر و برکت است. جدا از این، مردم ترک در مراسماتی مانند “خون آپارما” ، “گلین چیخما” ،”7 برکت سیرفاسی” و… از آینه استفاده می‌کنند.

آینه در فرهنگ مردم تُرک همانند میوه سیب نماد عشق و محبت نیز می‌باشد. در گذشته‌ای نه چندان دور جوانان تُرک برای نشان دادن علاقه زیاد خود به محبوبشان به آنها آینه هدیه می‌کردند. چنانکه بعدها در مراسم عروسی آینه و آتش دان (شمع دان) جزئی جدانشدنی از مراسمات عروسی ترک‌ها گردید و در جای جای ایران نیز رونق یافت.

زدن خون قربانی بر پیشانی

مردم چهاربرج خون قربانی را به صورت خال بزرگ قرمز رنگی بر وسط پیشانی خود و دیگر اعضای خانواده (علی الخصوص بچه‌ها) می‌زنند تا فرد مورد نظر سلامت، خوشبخت و به دور از وسوسه‌های شیطانی زندگی توام با آرامش داشته باشد.