رنسانس در اروپا

اوجاق-شاهین حسنی- اروپای قبل از رنسانس موجودیت سیاسی یکپارچه ای بود با محوریت «کلیسای واحد کاتولیک» و «زبان واحد لاتین». اما مواجهۀ این «موجودیت یکپارچه» با نیروی مسلمانان و بخصوص شکست در جنگهای صلیبی نشان داد که چنین اروپائی یک واحد سیاسی ناکارآمد بیش نیست. و غرور شکستۀ اروپائیان طرحی نو را ایجاب میکرد. این طرح نو رنسانس بود. رنسانس در لغت به معنای «شروع دوباره»میباشد. تحولات اصلی این دوره از تاریخ اروپا به شرح زیر است؛

* اساس قرار دادن زبانهای محلی اروپا (ایتالیائی، فرانسوی، آلمانی، انگلیسی و … ) که تا آنروز تحت الشعاع زبان لاتین قرار گرفته بودند. و تا این تاریخ هیچ اثری به این زبانها نوشته نشده بود.

* احیاء فرهنگ باستانی اروپا که با ظهور مسیحیت در اروپا به کنار گذاشته شده بود.

* توجه با اصالت انسان. و شیفت شدن اصالت، از «آسمان» به «زمین». که لاجرم به تضعیف روحانیتِ رسمی انجامید.

* از بین بردن کاستِ طبقاتی بین «اشراف» و «مردم».

اولین نویسنده ای که به زبانی غیر از لاتین نوشته دانته ایتالیائی بود. او در سال 1304 میلادی رساله ای در باره ظرافت زبان مادری تالیف کرد و سپس آثار ادبی ذی قیمتی در زبان ملی ایتالیا بوجود آورد از جمله «کمدی الهی». و البته با هجمۀ تمامیت خواهان زمان خود مواجه گشت. اما روش او در انگلستان توسط چاوسر با تالیف «افسانه های کانتربوری»، در فرانسه توسط «رابله» با رُمان نویسی ، در اسپانیا توسط «سروانتس » با تالیف «دون کیشوت» و … دنبال شد. وبدین ترتیب زبانهای ملی اروپا متولد شدند.

مجسمه دانته، اثر رودین

بلافاصله این تحول ادبی تاثیر خود را در علوم پایۀ اروپا گذاشت. جون گوتفلد،کپلر، گالیلئو گالیله و… اساس علوم جدید ریاضی و فیزیک را بنا گذاشتند. البته کار این بزرگمردان بدون زحمت هم نبود. دادگاه انگیزاسیون(تفتیش عقاید) در این برهه بیش از هر زمان دیگری فعال شده بود. ایرادهائی که به پدر علم فیزیک(گالیله) در دادگاه انگیزاسیون وارد میشد عبارت بودند از «نوشتن به زبان مادری» و «ترویج عقاید علمی خلاف اصول کلیسا». به موازات رنسانس علمی با تغییر معیار بازرگانی و مناسبات بازار و ظهور بانکداری پیشرفت اقتصادی نیز بوجود آمد. دولت-ملت های اروپائی تشکیل شدند و رقابت اقتصادی بین آنها شروع شد. و در نهایت نوبت رسید به رنسانس صنعتی در قرن هفدهم و آغاز سیادت اروپائیان در جهان.