اصطلاحات و نمادهای جالب ماه رمضان در فرهنگ مردم چهاربرج
ماه رمضان مانند هر رویداد مذهبی و اجتماعی دیگر در بین مردم چهاربرج همانند دیگر جوامع، فرهنگ و ترمین‌های خاص خودش را دارد.. هریک از این اصطلاحات به نوعی تداعی کننده خاطرات زیبای این ماه است. درست است که برخی از این آداب و نمادها به مرور زمان و با تغییر شیوه‌ی زندگی جایگزین شده‌اند ولی برخی دیگر هنوز به قوت خود باقی هستند.
در زیر به برخی از این اصطلاحات و نمادهایی که از قدیم‌الایام میان مردم چهاربرج مرسوم بوده اشاره می کنیم:
اوباشدان خوروزو: در گذشته تنها وسیله‌ای که مردم چهاربرج بوسیله آن هنگام سحر از خواب بیدار می‌شدند خروس بود. زیرا نه ساعتی بود و نه وسایل ارتباطی. به همین خاطر همه خانواده‌ها خروس نگهداری می‌کردند و این حیوان از اهمیت زیادی بین مردم برخوردار بود. اگر یک خانواده‌ای احیانا خروس نداشت، چند روز مانده به ماه رمضان در تدارک تهیه آن می‌شد. مردم چهاربرج خروس‌هایشان را در طاقچه اتاقشان نگهداری می‌کردند تا هنگام “بانلاماق” آن از خواب بیدار شوند.
خروسها معمولا در هنگام سحر تا قبل از طلوع خورشید سه بار بانلاماق می‌کردند. در بین مردم و به خصوص خانم‌ها عادت بود که در گفتگوهایشان از هم می‌پرسیدند که: “شما در چندمین بان خروس از خواب بیدار شدید؟”. در جواب برخی‌ها به خودشان می بالیدند و می‌گفتند در بان اول!
آخرین بان خروس (خوروزون سون بانی) نیز کمی مانده به طلوع خورشید بود که اگر کسی در این بان نیز از خواب بیدار نمی‌شد می‌بایست بدون سحری (اوباشدان‌سیز) روزه می‌گرفت.
البته برخی از مؤذن ها نیز وجود داشتند که برای بیدار شدن مردم اذان می‌گفتند. ولی به دلیل نبود برق و بلندگو، صدای مؤذن‌ها به همه مردم نمی‌رسید. مرحوم “حاج عبدالاحد” در بؤیوک چاربورج و مرحوم “رضاقلی” در بالا چاربورج این کار را می‌دادند.
اوباشدان: کلمه “دان” در ترکی به معنای سحر می باشد. “دان اولدوزو” نیز همان ستاره‌ای است که اول سحر و قبل از طلوع آفتاب نمایان می‌شود. لذا “اوباشدان” سحر و “اوباشدانلیق” به معنای سحری می‌باشد.
قاباقلاما: بعضی از مردم از چند روز مانده به ماه مبارک رمضان با روزه‌داری به استقبال این ماه رفته و خود را برای یک ماه روزه‌داری آماده می‌کنند. به این کار آیین “قاباقلاما” گفته می‌شود.
تاباق اوروجو: کودکان توانایی گرفتن روزه کامل را ندارند. تاباق اوروجو همان روزه کله گنجشکی است که کودکان تا اذان ظهر می‌گیرند.
سخنرانی حاج آغا قریشی: قبل از اذان ظهر اکثر خانم های چهاربرجی در خانه کسی که رادیو داشت جمع می‌شدند تا آقای قریشی بیاید و صحبت کند. در هر خانه‌ای رادیو پیدا نمی‌شد. در یک منطقه شاید یک یا دو نفر رادیو داشت. سخنرانی آقای قریشی به گونه‌ای بود که کمتر از کلمات عربی و فارسی استفاده می‌کرد و خیلی ساده و زیبا ترکی صحبت می‌نمود. به همین دلیل پدران و مادران چهاربرجی صحبت‌های وی را خیلی خوب متوجه می‌شدند و همیشه به سخنان او در رادیو اورمیه گوش می‌دادند.
اوروج آچما: افطاری دادن. معمولا رسم است که هر خانواده ای بدون استثنا در این ماه افطاری می‌دهد. برخی ها به تعداد نفرات زیادی این کا را می‌کنند و برخی تنها خانواده‌شان را دور هم جمع می‌کنند و افطاری می‌دهند. اوروج آچما در بین مردم چهاربرج به یک فرهنگ تبدیل شده است.
سوتداش (سوتلو آش): شیر برنج. یکی از غذاهای مخصوص ماه رمضان که از زمانهای قدیم پختن آن برای افطار و سحری مرسوم بوده است. سوتداش را در ماه رمضان با مربای گل محمدی (قیزیل گول مرباسی) می‌خورند که بسیار خوشمزه است.
