“غریب مچید”؛ مسجدی مقدس برای اهالی بالا چاربورج (عکسهای قدیمی)
غریب مچید (قریب مچید – مسجد غریب) بزرگترین مسجد منطقه بالا چاربورج است. این مسجد در بین اهالی تنها یک مسجد معمولی نیست. این مسجد از تقدس و احترام خاصی بین مردم برخوردار است. چرا که به باور اهالی بالا چاربورج در این مسجد معجزه‌هایی اتفاق افتاده است. قدمت بنای اولیه این مسجد به دوران قاجار بر می‌گردد که به گفته ریش سفیدان و افراد مسن بیش از 200 سال قدمت دارد. بنای اول این مسجد از خشت (چیی کرپیج) درست شده بود که دو بار مورد بازسازی قرار گرفت که آخرین آنها حدود 20 سال پیش بود که با تخریب و از نو سازی مسجد همراه بود.
به گفته ریش سفیدان بالا چاربورج قبل از اینکه در این منطقه مسجدی بنا شود عده ای از اهالی در مکان فعلی مسجد که زمینی خشک و خالی بود روشنایی عظیمی مشاهده می‌کنند این امر باعث می‌شود که آنها این نور را معجزه‌ای از جانب خداوند دانسته و در آن مکان مسجدی بنا کنند.
در آن زمان تمام منطقه چهاربرج به صورت دشتی فارغ از هرگونه درخت بود و این مسئله کار را برای ساختن مسجد سخت می‌کرد. چرا که برای ستون‌های مسجد نیازمند درختان تنومند و قطوری (هئزان) بود که در منطقه چهاربرج و حتی در میاندوآب نیز وجود نداشت. برای تهیه این درختان عده‌ای از اهالی به مراغه می‌روند که در آنجا چنین درختانی یافت می‌شد. آنها 6 عدد درخت قطور را خریده و به دلیل نبود وسایل حمل و نقل در رودخانه “موردو چایی” (مردوق چای) می‌اندازند تا آنها را در نزدیکی ملک کندی (ملکان) از آب بگیرند. ولی آنها در ملک کندی تنها 4 عدد از درختان را پیدا می‌کنند و نمی‌دانند بر سر بقیه درختان چه آمده است. آنها به ناچار همان 4 درخت را با اسب و قاطر به چهاربرج می‌آورند و به عنوان ستون مسجد استفاده می‌کنند. ولی جای دو ستون دیگر کماکان خالی بود. تا اینکه یک روز صبح کارکنان مسجد و اهالی بالا چاربورج با منظره عجیبی روبرو می‌شوند. آنها می‌بینند که دو ستون دیگر گم شده مسجد سر جایشان نصب شده است. اهالی این کار را معجزه‌ای از جانب خداوند دانسته و آمدن ستون‌ها را از عالم غیب تلقی می‌کنند. به خاطر این اتفاقات نام این مسجد در بین اهالی بالا چاربورج به “قریب / غریب”شهرت می‌یابد.
یک عکس قدیمی مربوط قبل از تخریب و از نو سازی غریب مچید
غریب مچید از تقدس و احترام خاصی در بین مردم بالا چاربورج برخوردار است. چنانکه مردم این منطقه اگر کسی حرفشان را باور نکند به این مسجد قسم می خورند. همچنین مردم بالاچاربورج در این مسجد از زمانهای قدیم مراسماتی همچون “آش ایچمک” و “چای ایچمک” برپا می‌کردند که مخصوص مسجد غریب بود و به احترام این مسجد صورت می‌گرفت که در مساجد دیگر نظیری نداشت.
غریب مچید محل نگهداری اشیاء قدیمی و عجیبی نیز بود که به گونه‌ای با باورهای دینی و آیینی مردم گره خورده بودند. یکی از آنها که تا همین دو دهه پیش نیز در مسجد وجود داشت یک تخته سنگ سفید رنگ بود که وقتی جلوی نور آفتاب می‌گرفتی گویا مردی سوار بر اسب بر روی آن ظاهر می‌گردید. مردم اعتقاد داشتند که این سنگ نیز از عالم غیب آمده است. متاسفانه این سنگ به همراه چند شیء با ارزش دیگر به طرز مشکوکی از مسجد برده شدند و معلوم نشد بر سر آنها چه آمده است.
ماه رمضان و محفل انس با قرآن در غریب مچید
در مساجد قدیم نگهداری از گلهای طبیعی همانند خانه‌ها اهمیت زیادی داشت.
عکس دیگری از غریب مچید مربوط به زمانی که مردم هنوز برای گرم کردن مسجد از منقل و بخاری چوب سوز (اودونو پونج) استفاده می‌کنند.
ریش سفیدان بالاچاربورج
برای رفتگان در این عکس از جمله کربلایی مناف عمی، مشهدی گلاب عمی، حاجی اکبر عمی و حاج علی عسگر عمی از خداوند طلب رحمت و مغفرت می‌نماییم و برای دو بازمانده عزیز یعنی حاج عزت عمی و حاج وهاب عمی طول عمر با برکت آرزومندیم.
چنانچه در عکس مشاهده می‌کنید در قدیم کشیدن سیگار در مساجد مانعی نداشته است.
با تشکر فراوان از آقای فتاح خیری فرمانده محترم پایگاه بسیج شهدای چهاربرج که عکسهای قدیمی غریب مچید را در اختیار ما قرار دادند.
